নাটক – ৰূপালীম্‌ - প্ৰথম অঙ্ক

নাটক – ৰূপালীম্‌

[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]

ৰূপালীম্‌

প্ৰথম অঙ্ক

            [দুই পৰ্ব্বতৰ মাজৰ এখন পৰ্ব্বতীয়া নৈ... সিপাৰৰ পৰ্ব্বতৰবোৰৰ গাত ৰূকমী গাঁওবোৰ ৷ৰূকমী অসমৰ পূব সীমান্তৰ পৰ্ব্বতীয়া সভ্য বৌদ্ধ জাতি, ইহঁতৰ সভ্যতা মণিপুৰৰ লগত ৰিজা পাৰি ৷ পৰ্ব্বতৰ গাৰ গাঁৱৰ সৰু সৰু টুপ লগোৱা চাংঘৰবোৰৰ দুৱাৰেদি জুইৰ পোহৰ বিৰিঙি ওলাইছে ৷জোন-তৰাই আকাশত ভূমুকি মাৰিছে ৷আকাশখনৰ পৰা বিয়পি পৰা জোনৰ পোহৰে নৈ, বিল, পৰ্ব্বত-বন সকলোকে ৰূপোৱালী কৰি বোলাইছে ৷ নৈৰ কলকলনিয়ে আৰু বতাহৰ ফুৰফুৰণিয়ে ঠাইডোখৰত মিহলি শব্দৰ ঢৌৰ সৃষ্টি কৰিছে ৷ইপাৰে ওখ ওখ শিলনি ৷তাতে পানী-যুঁৱলিৰ শিল এটাত...

মায়াব’ এটা বলিষ্ঠ পীত বৰণীয়া, কুৰি বছৰীয়া, দেখিলে মোহলগা চিত্ৰ-বিচিত্ৰ কাপোৰ পিন্ধা গাঁৱলীয়া ৰূকমী ডেকা.... অকলশৰে বহি আছে ৷তাৰ হাতত এটা পেঁপা, সি সেই পেঁপাত কিবা তিনিসুৰীয়া এসুৰীয়া সুৰ বজাই আছে ৷ পেঁপাটো বজাবলৈ এৰি নৈৰ পিনে দূৰণিলৈ চাই উচ্‌পিচাই আকৌ পেঁপাত আঙুলি বুলাইছে ৷

এনেতে বহু দূৰণিত নৈৰ বুকুত এটা বিনাই গোৱা গীত শুনা গ’ল ....

গীত :-

জিৰ জিৰ জিৰ জিৰ

জিৰ জিৰ তাতে নিজৰি জিৰ জিৰ নিজৰি অ’

টুলবুল টুলবুল

কৈ

হালধীয়া

সৰাপাতৰ

নাও...

খনি

গৈ

গৈ

গৈ

আমাৰ মৰম এ ভৰা

লৈ ৷

মায়াব’ৰ বাঁহী বন্ধ হয় ৷গীত আকৌ নাইকীয়া হয় ৷মায়াব’ৰ বাঁহী বাজি উঠে ৷গীত আৰু স্পষ্ট হৈ আহি আকৌ ৰয় ৷মায়াব’ৰ বাঁহী আকৌ বাজে ৷ গীত এইবাৰ আৰু স্পষ্ট হৈ আহে ৷ গীত ৰয় ৷মায়াব’ৰ বাঁহী বাজে ৷ গীত এইবাৰ ওচৰত শুনা যায় স্পষ্টকৈ ৷ মায়াব’ই বৰ হেপাহেৰে ডিঙি মেলি মেলি চাই সেই গীতৰ স্পষ্টতাত আনন্দ পাবলৈ ধৰিলে ৷

গীত :-

ভৈয়ামৰ ধাননি

বোলালে ঐ

সোণালী

কৈ

জিৰ জিৰ         নিজৰি ঐ !

মৰমৰ   বতৰা

লৈ

বৈ থাক

বৈ থাক

ৰৈ

ৰৈ

ৰৈ ৷

ৰূকমী ছোৱালীৰ কণ্ঠ সুৱদিৰে সানমিহলি হৈ সাঙ্গীতিক স্বৰবোৰ শুৱলা বোকোচাত উঠি সেই ঠাইডোখৰৰ চাৰিওফালে উৰি ফুৰিবলৈ ধৰিলে ৷লাহে লাহে সৰু টুলুঙা নাও এখনত এজনী দীপলিপ বসন্তৰ কুঁহিপাতৰ দৰে কুমলীয়া ৰূকমী ছোৱালী... ওঁঠ দুটা মিচিকি হাঁহিৰে বোলাই, সেই শিলটোৰ ওচৰতে নাও চপালেহি ৷ আঁঠুমূৰীয়া চিত্ৰ-বিচিত্ৰ মেখেলা ৷বুকত চিত্ৰ-বিচিত্ৰ মেৰণি ৷গাত এখন বগা পাতল সুঁতাৰ কাপোৰ ৷মায়াব’ই আথেবেথে আগবাঢ়ি গৈ সুধিলে... ]

মায়াব’ :- [সুৰীয়া মাতেৰে ] ৰুপালীম্‌ ! আজি ইমান বেলি কিয় ? মোৰ পেঁপা বজাওঁতে ওঁঠ বিষালে ৷

ৰূপালীম্‌ :- [নাৱৰপৰা নামি হাঁহি ] তোমাৰ পেঁপাৰ মাতবোৰে উৰি উৰি গৈ মোক আগভেতি ধৰি আহিবলৈ নিদিয়ে... সিহঁতৰ মাজে মাজে বাট ফালি আহোঁতে বেলি হ’ল আকৌ ৷[হাঁহে ]

মায়াব’ :- তেন্তে মই আৰু পেঁপা নবজাওঁ ৷

            [মনটো বৰ বেজাৰ কৰে ৷]

ৰূপালীম্‌ :- বজাবা মায়াব’.... বাৰু মায়াব’ ! তুমি পেঁপাটোক কিমান মৰম কৰা ?

মায়াব’ :-  খুব ভাল পাওঁ... পেঁপাটো নহ’লে মই এখন্তেকো থাকিব নোৱাৰোঁ ৷

ৰূপালীম্‌ :- তেনে পেঁপাটোৰ সতে তুমি থাকা ৷ মই যাওঁগৈ ৷

            [ওফোন্দ পাতি যাব ধৰে ৷]

মায়াব’ :- [ৰূপালীম্‌ৰ বাউসীত ধৰি ] কেলেই যাবাগৈ ৰূপালীম্‌ ৷

ৰূপালীম্‌ :- কেলৈ নেযাম ? মই নহ’লে তুমি গোটেই দিনটো অকলে থাকিব পাৰা, গোটেই নিশাটেও পাৰা, কিন্তু তুমি মোক পেঁপাটোৰ সমানকে মৰম নকৰা ?

মায়াব’ :- পেঁপাটোনো কি, তাতোকৈ তোমাক কতগুণে মৰম কৰোঁ !

ৰূপালীম্‌ :- তেন্তে পেঁপাটো দিয়াচোন ৷

            [পেঁপাটো মায়াব’ৰ হাতৰপৰা নি শিলৰ ওপৰত থৈ ভৰিৰে গচকি ভাঙি দিয়ে ৷মায়াব’ই থাপ মাৰি ৰূপালীম্‌ৰ ভৰিটো আঁতৰাই ভগা পেঁপাটো হাতৰ তলুৱাত আলফুলকৈ তুলি ব্যাধৰ শৰত মৰা ৰঙা ধুনীয়া চৰাইটোৰ দৰে লৈ তালৈ বৰ বেজাৰেৰে চায় ৷ৰূপালীমে খিলখিল্‌কৈ হাঁহি দিয়ে ৷]

ৰূপালীম্‌ :- এতিয়া কেনে ?

মায়াব’ :- তুমি বৰ অকৰুণ ৰূপালীম্‌ ! তুমি নিৰ্দয়া...

ৰূপালীম্‌ :- পেঁপা বলিয়া... বাঁহৰ পেঁপাটো ভাঙিলত বোলে আকৌ মই অকৰুণ হলোঁ ৷ ভাল হ’ল, এতিয়া সেই সময়ত মোলৈ মনত পৰি থাকিবহে তেও !

মায়াব’ :- এতিয়া তুমি নহা সময়ত কোনে তোমাৰ মাত মাতিব ? কোনে তোমাৰ মিঠা মিঠা গীত মোক শুনাব ?

ৰূপালীম্‌ :- [আচৰিত হৈ মায়াব’ৰ কথাবোৰৰ ভালকৈ মৰ্ম বুজিব নোৱাৰি ] কিয় ? কেনেকৈ বাৰু সি মোৰ মাত মাতিছিলে ?

মায়াব’ :- মোৰ হিয়াৰ মাজত সোমাই থকা ৰূপালীমৰ মাতটিয়ে এই পেঁপাৰ বিন্ধাই বিন্ধাই ওলাই আহি তোমাৰেই দৰে এই পেঁপাটিয়ে তোমাৰ গীতকে মোক গাই শুনাইছিলে ৷ ৰূপালীম্‌ ! তুমি কিয় ইমান নিমৰমিয়াল বাৰু ? তুমি অকলৈ এৰি থৈ গ’লে তুমিয়ে হৈ পেঁপাটিয়ে মোক কতনো ইননি-বিননিৰে বিয়াকুল কৰি থৈছিলে ৷

ৰূপালীম্‌ :- তেন্তে তুমি মোক নকলে কিয় মায়াব’ ? নকলা কিয় ? [পেঁপাটো নিজৰ হাতলৈ আনি তাক চুমা খাই হুক্‌-হুক্‌কৈ কান্দি ] তেন্তে মোক নকলা কিয় ? নকলা কিয় ?

মায়াব’ :-  তুমিনো বাৰু ভাঙিলা কিয় ?

ৰূপালীম্‌ :- মোৰ খং উঠিলে আকৌ !

মায়াব’ :- তোমাৰ খং কত উঠে ?

ৰূপালীম্‌ :- [উত্তৰ দিব নোৱাৰি ৰৈ থাকি] জানো ক’ত উঠে ৷ভৰিতো উঠে, মূৰতো উঠে ৷

মায়াব’ :- বুকুত উঠে নে নুঠে ?

ৰূপালীম্‌ :-  নুঠে ৷

মায়াব’ :- কিয় ?

ৰূপালীম্‌ :-  বুকুত মৰমহে থাকে ৷তালৈ খং গ’লে মৰমবোৰ পমি যাব নহয় ৷

মায়াব’ :- তেন্তে মোলৈ মৰম লগা মনটো মূৰত থাকে নহয়নে ? সেইটো খঙত পুৰি গ’ল ৷

ৰূপালীম্‌ :-  ইহ্‌ নাই যোৱা আকৌ ৷ মই ভৰিৰেহে খং কৰি পেঁপাটোৰ পেটু উলিয়ালোঁ ৷ হি: হি: হি: ৷

            [মায়াব’ই ভগা পেঁপাটো নিজৰ হাতলৈ আনি বেজাৰ মনেৰে চাই থাকে ৷ ৰূপালীমে মায়াব’ক ভাল লগাবলৈ চাই মূৰে গায়ে হাত ফুৰায় ৷]

ৰূপালীম্‌ :-  বাৰু মায়াব’ ! মই তোমাক এটা পেঁপা সাজি দিম দেই !

মায়াব’ :-   বাৰু দিবা !

ৰূপালীম্‌ :-  বাৰু মায়াব’ ! জোনটোৱে ইমানবোৰ পোহৰ দি থাকে, তাৰ পোহৰবোৰ বাৰু ঢুকাই নেযায় কিয় ?

মায়াব’ :- সি পৃথিৱীখন খুব ভাল পায় সেই গুণে ৷সেই পোহৰবোৰ জোনৰ মৰম ৷পৃথিৱীখনলৈ জোনৰ ইমান মৰম আছে... সি কেতিয়াও নুঢুকায় ৷ বাৰু ৰূপালীম্‌ ! তোমাৰো মোলৈ তিমান মৰম আছেনে ?

ৰূপালীম্‌ :-  আছে মায়াব’, আছে ৷ তোমালৈ মোৰ খুব মৰম আছে মায়াব’ !

            [মায়াব’ কিছুপৰ নিস্তব্ধ হৈ থাকে ]

মায়াব’ :- [লাহে লাহে অমনোযোগী হৈ] ৰূপালীম্‌ !...

ৰূপালীম্‌ :- কি হ’ল মায়াব’ ?

মায়াব’ :- আমিতো আৰু ইয়াত সৰহ পৰ বহি থাকিব নোৱাৰিম ৷

ৰূপালীম্‌ :- নোৱাৰিলে কি হ’ব ?

মায়াব’ :- মোৰ তেতিয়া তোমাক পঠিয়াই দিবলৈ বেয়া লাগিব নহয় !

ৰূপালীম্‌ :- ন’গলে মোক মোৰ বুঢ়া বোপায়ে খং কৰিব নহয়... মোৰ বুঢ়া বোপাইক কোনে খুৱাব ? কোনে ৰান্ধি-বাঢ়ি দিব ?

মায়াব’ :- [অলপ পৰ গুণি-গাথি থাকি] তেন্তে ৰূপালীম্‌ ! তুমি আৰু মোৰ নোহোৱা নেকি ?

ৰূপালীম্‌ :- কেলৈ, সদায় দেখোন মই তোমাৰ হৈয়ে আছোঁ... আৰুনো কেনেকৈ হ’ব লাগে ?

মায়াব’ :- তুমি মোক বিয়া কৰাই মোৰ ঘৰত পুৱতিৰপৰা গধূলিলৈ, গধূলিৰপৰা পুৱালৈ থাকিব লাগিব ৷

 ৰূপালীম্‌ :- সেইদৰে থাকিলে মোৰ বুঢ়া বোপায়ে কেনেকৈ খাব ? কেনেকৈ জীৱ ? মায়াব’ ! তুমি জানো মোক সদায় দেখি দেখি আমনি নেপাবা ?

            [ৰূপালীমে কেৰাহিকৈ চাই মায়াব’ৰ ভাব লক্ষ্য কৰে ৷]

মায়াব’ :- কেলৈ আমনি পাম ? তোমাক দেখোঁতে দেখোঁতে সদায় নতুন নতুন দেখিহে থাকিম ৷

ৰূপালীম্‌ :- তুমি মোক সদায় বোপাইৰ ঘৰত চাই আহিবা ৷ ময়ো তোমাক চাই থাকিবলৈ পাম ৷

মায়াব’ :- এইদৰে কিমান দিন থাকিবা ৷

ৰূপালীম্‌ :- সদায় থাকিম ৷ সদায় তুমি মোক চাই থাকিবা ৷ ময়ো তোমাক চাই থাকিম ৷

            [ৰূপালীমে মায়াব’ৰ মুখলৈ ৰ লাগি চাই থাকে ৷ মায়াব’ই দূৰণিৰ পৰ্ব্বতলৈ চায় ৷ ৰূপালীমে মায়াব’ৰ কথাত তেওঁৰ আন্তৰিকতা উপলব্ধি কৰি মায়াব’ক আৰু উদিগ্ন কৰিবলৈ বুলি কয় ৷]

ৰূপালীম্‌ :-  মায়াব’ ! আজি মই ঘৰলৈ সোনকালে যাম দেই ৷

মায়াব’ :- কিয় ?

ৰূপালীম্‌ :-  আমাৰ বাই আহিছে আজি ৷ বাইৰ লগত এটা অকণমান ল’ৰা আনিছে ৷ সি কোলাত ল’লে কান্দে ৷ সি কান্দিলে মই তাৰ মুখত আঙুলিটো সুমাই দিওঁ ৷ হি: হি: .... মায়াব’ ! তাক মোৰ বৰ লবৰ মন গৈছে ৷ মই এইবাৰ আহোঁতে তাক হোৰাত ভৰাই লৈ আহিম দেই !

মায়াব’ :- উহুঁ, লোকৰ ল’ৰা কি লৈ থাকিবা ? নিজৰ এটা হ’লহে সদায় লৈ থাকিব পাৰিবা ৷

ৰূপালীম্‌ :-  নিজৰনো ক’ত পাবা আকৌ ?

মায়াব’ :- [দুষ্টালিৰে ] ক’ত পাবা ? মোক বিয়া কৰিলেই পাবা ৷

ৰূপালীম্‌ :- [খং ভাও জুৰি মায়াব’ক ভুকু মাৰি ] লকৰাওঁ ৷

মায়াব’ :- কৰাবা, কৰাবা... মোক বিয়া কৰালে যিহে এটা নোদোকা শকত ল’ৰা পাবা ! নোদোকা নোদোকা তাৰ হাত-ভৰি, জিলিকা জিলিকা তাৰ চকু, তেতিয়া কিমান লবৰ মন যায় লৈ থাকিবা ৷ [হাঁহে ]

ৰূপালীম্‌ :-  [­খং দেখুৱাই ] মায়াব’ ! তুমি মোক তেনেকৈ জোকাই থাকিলে মই হ’লে এতিয়াই গুচি যাম ৷

মায়াব’ :-  [হাঁহি ] বাৰু , বাৰু, নেলাগে যাব ৷ বাৰু, মোক বিয়া কৰাব নেলাগে ৷ মই এনেয়ে এটা ল’ৰা আনি দিম ৷তুমি ধেমালি কৰি থাকিবা ৷

ৰূপালীম্‌ :- ক’ত পাবা ?

মায়াব’ :-  আমাৰ গাঁৱত এটা আছে ৷যিহে সুন্দৰ, তুমি দেখিলে তাক এখন্তেলৈকো এৰি নিদিবা ৷

ৰূপালীম্‌ :- [উৎসুক হৈ ] সঁচানে ? সঁচানে ? পিছে তাৰ মাক-বাপেকে কেলৈ এৰি দিব ?

মায়াব’ :-  মই আনিহে দিব লাগে ৷

ৰূপালীম্‌ :- তেন্তে মায়াব’, আনিবাচোন দেই ৷ মই তাক খুব মৰম কৰিম ৷ তাক মই সদায় লগত লৈ ফুৰাম ৷ মোৰ লগতে খুৱাম ৷ মোৰ লগতে শুৱাম ৷ তাক মই কেতিয়াও লগৰপৰা এৰি নিদিওঁ ৷

মায়াব’ :- ৰূপালীম্‌ ৷ ল’ৰাটো আনিলে তুমি আৰু মোক ক’ত বিচাৰিবা ? ক’ত মৰম কৰিবা ? তুমি ল’ৰাটোৰ সৈতে উমলি থাকিবা ৷

ৰূপালীম্‌ :- কেলৈ ? ল’ৰাটো মই বুকুত সুমাই থ’ম আৰু তাক মৰম কৰি কৰি তোমাৰে সৈতে কথা পাতি থাকিম ৷

মায়াব’ :- ৰূপালীম্‌... [গভীৰ প্ৰনয়ৰ ভাবেৰে চাই থাকে ৷]

ৰূপালীম্‌ :- [বৰ মৰমেৰে মায়াব’লৈ চায় ] মায়াব’ ! এতিয়া ৰাতি হ’ল ৷ জোন বহুতো উঠিলে ৷ মই আৰু যাওঁগৈ দেই ! নহলে বুঢ়া আপুৱে বিচাৰি আহিব ৷ মোক তোমাৰ সৈতে ইয়াত দেখিলে বৰ খং কৰিব ৷

মায়াব’ :- [অলপ আচৰিত হৈ ] কিয় ?

ৰূপালীম্‌ :- বুঢ়া বোপায়ে মোক তোমাৰ ওচৰলৈ আহিবলৈ হাক দিছিল ৷

মায়াব’ :- কিয় ?

ৰূপালীম্‌ :- বোপায়ে কৈছিল বোলে সি পেঁপা বজাই থকা ল’ৰাই কি ছোৱালী পোহপাল দিব ?

মায়াব’ :- [অভিমান কৰি ঘপহকৈ উঠি ] অ’ বাৰু তেন্তে... যোৱা ৷ মই আৰু ইয়ালৈ নাহোঁ ৷ মই ক’ৰবালৈ গুচি যাম ৷

ৰূপালীম্‌ :- [বেজাৰকৈ ] কেলৈ গুচি যাবা ? তুমি গুচি গ’লে মই কাৰে সতে থাকিম ?

            [হঠাৎ জুনাফা হাবিৰ মাজৰপৰা ওলাই আহে ৷]

জুনাফা :-  মোৰ লগত থাকিবি ৷

            [জুনাফাক দেখি মায়াব’ আচৰিত হয় কিন্তু ৰূপালীম্‌ জাপ মাৰি জুনাফাৰ ওচৰলৈ যায় ৷]

ৰূপালীম্‌ :- তুমি ইয়ালৈ কিয় আহিলা ?

জুনাফা :- তোক বিচাৰি ৷ মই তোক ওয়ালৈ আহিবলৈ হাক দিছিলোঁ নহয় ?

ৰূপালীম্‌ :-  আপু ! মায়াব’ই বৰ বেজাৰ পাইছে ৷ তুমি মোক তাৰ ওচৰলৈ আহিবলৈ নিদিয়া দেখি ৷

জুনাফা :- এৰা, নিদিওঁ ৷ [মায়াব’ক ] মায়াব’ ! ৰূপালীমক বিয়া কৰাবলৈ এনেয়ে নাপাৱ ৷ নিজে এটা বাঘ মাৰি তাৰ মূৰটো মোৰ আগত দিবি, তেতিয়াহে তাইক তোলৈ দিম ৷

মায়াব’ :- [এবাৰ ৰূপালীমলৈ চাই, এবাৰ হুনাফালৈ চাই ] তেন্তে সেয়ে হব জুনাফা ! মই আহিলোঁ ৷

ৰূপালীম্‌ :-   ময়ো যাম ৷ মায়াব’ৰ সতে ময়ো যাম ৷ বাঘ চিকাৰ কৰিম ৷

জুনাফা :- [কঠোৰভাৱে ] ওহোঁ, নোৱাৰ ৷

            [ৰূপালীমক হাতত ধৰি লৈ আহে ৷ ৰূপলীমে বিয়াকুল হৈ মায়াব’লৈ চাই থাকে ৷জুনাফাই থিৰ চকুৰে মায়াব’লৈ চায় ৷ মায়াব’ই জুনাফালৈ টানকৈ চায় ৷ তাৰ তূণৰপৰা এডাল কাঁৰ উলিয়ায় ৷]

মায়াব’ :- জুনাফা ! এই কাঁৰে তুমি বিচৰা বাঘৰ মূৰ নিবিন্ধে মানে আৰু কাঁৰ চুঙাত নোসোমায়হি ৷

            [মায়াব’ গহীন আৰু দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ হৈ তাৰপৰা এখোজ দুখোজকৈ ওলাই যাব ধৰে ৷ ৰূপালীমে কন্দনামুৱা হৈ এবাৰ জুনাফাৰ মুখলৈ, এবাৰ মায়াব’ৰ পিনে চাই যাবও খোজে আৰু জুনাফাৰ কঠোৰ চকুৰ শাসনত যাবলৈ সাহ নকৰি কান্দো কান্দো হৈ ঠুনঠুনাই উচপিচায় ৷]

ৰূপালীম্‌ :- [বলেৰে মায়াব’ৰ ফালে আগবাঢ়ি ] ময়ো যাম ৷ ময়ো চিকাৰলৈ যাম ৷

জুনাফা :- [কাপোৰ আজুৰি টানি আনি ] নোৱাৰ ৷ নোৱাৰ ৷

ৰূপালীম্‌ :-  আপু....

জুনাফা :- নো...ৱা...ৰ ৷

ঐক্যতান

                                                                                              (সিপিঠিত)

[ইউনিক’ড ৰূপান্তৰ : দিগন্ত শইকীয়া]