সন্ধ্যা

সন্ধ্যা

[জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালা]

[এটি বিদেশী গল্পৰ ছাঁ লৈ লিখা - লিখক]

(এক)

          ....মই আৰু থিৰেৰে থাকিব নোৱাৰিলোঁ ৷ মোৰ চকুৰ আগতে এনে অত্যাচাৰ দেখি মোৰ আৰু সহ্য নহ’ল ৷ অন্তৰ জ্বলি গ’ল, মন মোৰ বলিয়া হ’ল ৷ তৰোৱাল মুকলি কৰি ললোঁ ৷  তাৰ আগয়ে বুকুৰ তেজ উলিয়াই কপালৰ ফোঁট লৈ সূৰ্য্যদেৱতাক সাক্ষী কৰি অগ্নিমন্ত্ৰত দীক্ষা ললোঁ – ‘মোৰ জীৱন দেশৰ কাৰণে বলি দিম’ ৷ তাৰ পিছত গাঁৱে-ভূঞে চিঞৰি চিঞৰি ভাইহঁতক কিমান মাতিলোঁ, কিন্তু কোনো নাহিল ৷ লাহে লাহে মোৰ মন বিদ্ৰোহী হ’ল ৷ নিজৰ ভাইৰ প্ৰতি বিদ্ৰোহী হ’ল ৷ নিজৰ জাতীৰ প্ৰতি বিদ্ৰোহী হ’ল ৷  ৰজাৰ প্ৰতি বিদ্ৰোহী হ’ল ৷ মানুহৰ প্ৰতি বিদ্ৰোহী হ’ল ৷এনেহে ইচ্ছা হ’ল যেন ধূমকেতু হৈ পৃথিৱীৰ এক প্ৰান্তৰপৰা এক প্ৰান্তলৈ উফৰি যাওঁ আৰু মোৰ জ্বলন্ত নেজৰ ছাটি মাৰি সকলো অত্যাচাৰীক পুৰি ছাই কৰি দিওঁ ৷ ৰজাৰ মূৰৰ মুকুট খহাই দিওঁ ৷ ৰাজপ্ৰাসাদবোৰ ভস্ম কৰি দিওঁ ৷ শক্তিৰ দম্ভ ধূলিত মিহলাই দিওঁ আৰু এই কাপুৰুষহঁতক সংসাৰৰপৰা চিনচাব নোহোৱা কৰি দিওঁ ৷ ওচৰত থিয় দি থকা সৈন্যবাহিনীৰ সিৰে সিৰে হেন এটি বিজুলীৰ সোঁত বিয়পি গ’ল ৷ সিহঁতৰ গাৰ সিৰবোৰ স্পষ্ট হৈ জিলিকি পৰিল ৷ এটি শক্তিৰ সঞ্চাৰ হ’ল ৷ গহীন বননিখন যেন তাৰ ঘাত-প্ৰতিঘাতত এবাৰ শিয়ৰি উঠিল ৷

          মানৰ শেষ আক্ৰমণৰ কথা ৷ মানৰ অত্যাচাৰৰ কথা, তাক জানো আকৌ সুঁৱৰি বিৱৰিব পাৰি ? মানৰ অত্যাচাৰৰ কথা, তাক জানো আকৌ সুৱৰি বিৱৰিব পাৰি ?  এনে অত্যাচাৰ চকুৰ আগতে দেখিছিল তেওঁ ৷ সেইহে আজি বলিয়া হৈ তাৰ প্ৰতিকাৰ কৰিবলৈ এটি ব্যৰখথ চেষ্টা কৰিছেহি ৷ ডেকাজনৰ সৈতে প্ৰায় দুশজন ৰণুৱা ৷ এই কেইজনক লগত লৈ তেওঁ সাহ কৰিছে মানৰ সৈতে ৰণ দিবলৈ... মানৰপৰা দেশ ৰাখিবলৈ মৰণত শৰণ দি ৷

          সেইদিনা জোনাক ৰাতি ৷ চাৰিওফালে সৰু সৰু জুপুৰি  পঁজাবোৰ ৷ তাৰ মাজেদি আঁহত গছ এজোপাৰ তলত তেওঁ সৈন্যবোৰক বুজনি দিছিল, উৎসাহ দিছিল, উত্তেজিত কৰিছিল ৷

          সেই ডেকাজনে সৈন্যবোৰৰ লগত সেই লুইতৰ পাৰৰ ডাঠ হাবিতে বাহৰ পাতি আছিল ৷ দিনে দিনে কিছু ওলাই সাধ্যমতে মানৰ হাতৰপৰা যাক য’তে পাই ৰক্ষা কৰি ফুৰিছিলগৈ ৷ কেতিয়াবা সিহঁত উভতি আহিছিল লগত দুজন এজনক লৈ, কেতিয়াবা আকৌ লগৰে দুজন-এজন থৈ ৷ কেতিয়াবা আকৌ এটিও উভতি নাহিছিল ৷ দিনে দিনে তেওঁলোকৰ সংখ্যা কমি গৈছিল কিন্তু তথাপিও আনসকলে বুকু বান্ধি নিজৰ কৰ্ত্তব্য কৰি গৈছিল... ভগৱানক সাৰথি কৰি ৷

(দুই)

          ডেকাজনৰ নাম ৰুদ্ৰকান্ত ৷ তেওঁ ফুকনৰ ঘৰৰো নহয়, বৰুৱাৰ ঘৰৰো নহয় ৷ তেওঁৰ বংশ-গৌৰৱ নাই ৷ আছে তেওঁৰ নিজৰ বাহুৰ শক্তি, মনৰ বল, বুকুৰ সাহ ৷ তেওঁ এজনী ভনীয়েকো আছে, নাম সোণপাহী ৷ গাঁওখনৰ এচুকত সৰু দুচলীয়া জুপুৰি এটাত তিনিটি প্ৰাণীৰে দুখে-সুখে সংসাৰখন চলাই আছিল ৷ গাঁওখনো মানুহৰে ভৰপুৰ ৷ কাৰো অভাৱ নাছিল ৷ সকলোৰেই ভঁৰালত ধান, গোহালিত গৰু, বাৰীত শাক-পাচলি, তামোল-পাণ, খালত মাছ ৷ গাঁওখন ষোলবছৰীয়া গাভৰুজনীৰ দৰে হাঁহি-খিকিন্দালি কৰি চাৰিওফালে পথাৰেৰে ঘেৰ খাই শেলুৱৈ বন্ধ যোৱা সেউজীয়া বহল পদুম পাতখিলাৰ দৰে তিৰবিৰাই আছিল ৷ গাঁওখনৰ ভিতৰত দুখীয়া বুলিবলৈ ৰুদ্ৰকান্তৰ ঘৰহে ৷ যদিও ৰুদ্ৰকান্তৰ পৰিয়ালটো গাঁৱৰ ভিতৰত দুখীয়া সেইবুলি দুবেলা দুসাজ খাইছিল, বৈ-কাটি লব পাৰিছিল ৷ ৰুদ্ৰকান্তই পৰিশ্ৰম কৰি বছৰটোৰ শইচ ভঁৰালত আনি সাঁচিছিল ৷ মাকে-জীয়েকে কপাহ কাটি, এৰী পুহি কাপোৰৰ অভাৱ গুচাইছিল ৷ বাৰীত শাক-পাচলি, বাৰীচুকৰ খালতেই মাছ, খাৰ-পচলা খাবলৈ বাৰীতেই কলগছ ৷ আৰুনো কিহৰ অভাৱ ? সোণপেহীয়ে মাজে-সময়ে ওলাই গৈ গাঁৱৰ ওচৰ-চুবুৰীয়াৰপৰা কচুটো, তিয়হটো, জিকাটো, বেঙেনাটো খুজি আনিছিলগৈ ৷ কোনেও নিদিয়াকৈ নেথাকিছিল ৷দুখীয়া বুলিয়েই হওক বা সোণপেহীৰ সৰল মুখখনি দেখিয়েই হওক, সকলোৱে পুতৌ কৰিছিল ৷

          বানপানী অহাদি এদিন আহিল মানসেনা ৷ যাকে য’তে পালে কাটিলে, মাৰিলে, নানান অত্যাচাৰ কৰিলে ৷ ধন-সোণ লুটি লৈ গ’ল ৷ ঘৰবোৰ জুই লগাই পুৰি গ’ল ৷ তিৰোতাবিলাকক বাছি বাছি ধৰি লৈ গ’ল ৷ ৰুদ্ৰকান্তৰ মাকক মানে কাটিলে, ভনীয়েকক ধৰি লৈ গ’ল ৷; কিন্তু ৰুদ্ৰকান্তই একো কৰিব নোৱাৰিলে ৷ তেতিয়া ৰুদ্ৰকান্তই দাৰুণ আঘাতত চেতনা বিলুপ্ত হৈ মাটিত বাগৰিছিল ৷

          জক্‌মককৈ ৰ’দত তিৰবিৰাই থকা পাতখিলা পাকে থকা-সৰকাকৈ কুটি পেলোৱাত লেৰেলি যোৱাৰ দৰে ধুনীয়া গাঁওখনিয়ে পোৰা ঘৰবাৰী, আধাপোৰা গছ-গছনিবোৰ বুকুত লৈ অতীতৰ আঁৰত মুখ লুকাই উচুপিবলৈ জহি গ’ল ৷ তাৰ চিন একো নৰ’ল ৷ মাথোন এখনি বিষাদৰ ছবি হৈ গৰখীয়াৰ কল্পনাক ঠন ধৰাই কেফাকিমান বনগীত হৈ ৰ’ল ৷

দেহি ঐ ! দূৰৈৰে গাঁৱেখনি

          ধনে-ধানে পূৰে

              নিমাত মৰিশালি হ’লে,

                   আবৰী মানে পাই

                       ধনে-সোণে চুহি

                             পুৰি ছায়ে কৰি গ’ল ৷

দেহি ঐ ! তাতে কোন গাভৰুৱে

          ৰূপৰ ফুল পিন্ধিছিল

               কপৌফুল পিন্ধিছিল কোনে ?

                   কোন ডেকাদেৱে

                        হাঁহি কাষ চাপিছিল...

                             ওপৰে তিৰেবিৰায় জোনে ৷

দেহি ঐ ! তাতে ক’ৰে সখিয়তী

          পৰি, ডালে-পাতে

               মাতিছিল সকী ঐ বুলি ,

                   তাতে কোন ৰূপহীয়ে

                        নৈৰে ঘাটতে

                             বহি মেলাইছিল চুলি ?

দেহি ঐ ! দূৰৈৰে গাঁৱেখনি

          আছিল জকেমকি

               চিন-চাব এটিকে নাই,

                   হলে গহীন হাবি

                        বাঘে-ঘোঙে ভৰি

                             হিয়া ছাঁতে কৰি যায় ৷

(তিনি)

          সেই সময়ত ভৰ বাৰিষা ৷ বৰষুণ ধাৰাসাৰে হৈ আছিল ৷ বৰষুণ এদিন এৰিলে কিন্তু আকাশ নিৰ্ম্মল হোৱা নাই ৷ ৰুদ্ৰকান্তই লগৰীয়া পাঁচশজন ডেকাৰে ওলাল ৷ এয়া এউদ্ৰকান্তৰ শেষ অভিযান ৷ নৈৰ পাৰে পাৰে হাবি-বননি ভাঙি তাওঁলোকে আগবাঢ়িবলৈ ধৰিলে ৷ বনৰীয়া নানা তৰহৰ সৌন্দৰ্য্য তেওঁলোকৰ চকুত পৰি যাবলৈ ধৰিলে ৷ কেতিয়াবা দেখিলে বৰ কাঁইটনি, তাতে আকৌ ফুলবোৰ ফুলি াছে ৷ কেতিয়াবা ঔগছবোৰ ৷ তলসৰা ঔবোৰ গাহৰিৰ দৰে লেটি লৈ বোকাত লুতুৰি-পুতুৰি হৈ আছে ৷ কেতিয়াবা আকৌ দেখিলে সৌন্দৰ্য্যৰ পোহাৰ মেলি থোৱা বেত গছবোৰ ৷ হঠাৎ কাৰোবাৰ কান্দোনৰ শব্দ আহি ৰুদ্ৰকান্তৰ কাণত পৰিল ৷ এক মূহুৰ্ত্তৰ কাৰণে সকলো থিয় হ’ল ৷ আকৌ যাবলৈ ধৰিলে ৷ দূৰৰ জোপোহা এটাৰপৰা হঠাৎ এটা মানুহ ওলাই চাই লৰ মাৰিলে ৷ ৰুদ্ৰকান্ত গৈ জোপাহাৰ মাজত সোমালগৈ ৷ দেখি ৰুদ্ৰকান্ত থৰ হ’ল ৷ চাব নোৱাৰি চকু মুদিলে .... ভনীয়েক সোণপাহী ৷ হাত-ভৰি বন্ধা, গাত কাপোৰ-কানি প্ৰায়েই নাই, চুলিবোৰ আউলি-বাউলি আৰু ওচৰতে দুটা মান ৷ আকৌ এজনী গাভৰু... তাইৰ গা গহনাৰে ভৰপুৰ ৷ চাৰিফালে মদৰ টেকেলি লৈ পাঁচোটা মান মদ খাই বিভোৰ ৷ এটা জোপোহাৰ মাজত ইমান কথা লুকাই আছে ! এনে দুটা ভীষন দৃশ্য সোমাই আছে ! ৰুদ্ৰকান্ত আৰু আচৰিত হ’ল ৷ এই দৃশ্য দুটাৰ ইমান পাৰ্থক্য কিয় ? ইমান ওচৰা-উচৰি যদিও ইমান ব্যৱধান কিয় ?

(চাৰি)

          সৰু জুপুৰিটোৰ ভিতৰত মাত্ৰ তিনটি প্ৰাণী ৷ ওচৰতে মাটিতে সোণপাহী শুই আছে ৷ ৰুদ্ৰকান্তই সেই মানকেটাৰ হাতৰপৰা ভনীয়েক আৰু গাভৰুজনীক আনি তেওঁৰ বাহৰতে আশ্ৰয় দিছেহি ৷ ৰুদ্ৰকান্তই মূৰৰ শিতানত বহি শুশ্ৰূষা কৰিছে আৰু মাজে মাজে ছোৱালীজনীৰ লগত তৰ্ক কৰিছে ৷ তাই জুপুৰিটোৰ চুক এটাত বহি আছিল ৷ তেতিয়াও তাইৰ গাত অপৰ্য্যাপ্ত গহনা ৷ ৰুদ্ৰকান্তই সুধিলে – “তুমি তোমাৰ আগত তোমাৰ ভনীয়েৰাৰ ওপৰত ইমান অত্যাচাৰ চাই কেনেকৈ আছিল ?”

গাভৰু – “অত্যাচাৰ ? ক’তা.. একোতো অত্যাচাৰ কৰা নাই ৷ তাই যদি মোৰ দৰে মানহঁতৰ কথা শুনিলেহেঁতেন , মানহঁতে যি কৈছিল কৰিলেহেঁতেন, তেতিয়াতো তাইক তেনে নকৰে ৷”

          ৰুদ্ৰকান্ত – “তাইকনো কি কৈছিল ?”

          গাভৰু – “কিয়... মানে তাইক কিমান মিঠা কথাৰে সিহঁতৰ লগত থাকিবলৈ খাটিছিল, কিমানবোৰ গহনা আনি তাইৰ আগত দিছিল ৷ মই কথা শুনিলোঁ, ইমানবোৰ গহনা পালোঁ, মইতো কষ্টত থকা নাছিলোঁ ৷”

          ৰুদ্ৰকান্তৰ চকু ঘৃণাত জাপ খাই আহিল ৷ মুখৰ গঢ় বিকৃত হ’ল ৷ খঙত গোটেই গা কঁপি উঠিল ৷ ক’লে “ছি: ছি: ! গহনাৰ লোভত নিজৰ সকলো জলাঞ্জলি দি আকৌ কৈছা যে তুমি সুখত আছিলা ! গহনাৰ কাৰণে তোমাৰ ইমান আক্ৰোহ !ব’লা, তুমি কিমান গহনা পিন্ধিবা ৷ পিন্ধাগৈ ব’লা ৷” এইবুলি ৰুদ্ৰকান্তই তাইৰ হাতত ধৰি হুপুৰিৰ বাহিৰলৈ টানি লৈ গ’ল ৷

          সোণপাহীয়ে সেহাই সেহাই মাতিলে – “ককাই ! তাইক কলৈ লৈ যোৱা ?”

          কিন্তু তাৰ উত্তৰ নাহিল ৷ সৈন্যবোৰেও একো বুজিব নোৱাৰি ৰুদ্ৰকান্তৰ পাছ ল’লে ৷

          মৰিশালি ৷ বৰকৈ গছ-গছনি নাই, শুকান, নিৰস ৷ কিন্তু সৰু সৰু জোপোহা দুই-এটা মাজে মাজে আছে ৷ মাজে মাজে ওখ ওখ উইহাফলু... তাৰ ভিতৰতে কিছুমান ডাঙৰ আৰু ওখ ওখ ৷ মাজে মাজে কিছুমান খাল ৷ পানী ডোঙা খাই আছে ৷ কিছুমান ঠাই আকৌ একেবাৰে ফৰ্‌ফৰীয়া ৷ এটা ডাঙৰ উইহাফলুৰ ওচৰতে ৰুদ্ৰকান্তৰ ইচ্ছা অনুসাৰে সৈনিক কেজনে সেই হাফলুটো খান্দিবলৈ ধৰিলে ৷ মাটি গুচালত ইটা ওলাই পৰিল ৷ এডোখৰ দুডোখৰকৈ ইতা গুচালত এটা সুৰুঙাও ওলাই পৰিল ৷ হাতত জোৰ এডাল লগাই লৈ ৰুদ্ৰকান্ত গাভৰুজনীৰে সৈতে তাৰ ভিতৰলৈ নামি গ’ল ৷ ... সেইটো কোনোবা আহোম ৰাজকুঁৱৰীৰ মৈদাম ৷

          তাৰ ভিতৰখন বৰ আন্ধাৰ ৷ আজি কত বছৰ সি বন্ধ হৈ আছিল ৷ তাৰ বতাহ বৰ বিষাক্ত ৷ ৰুদ্ৰকান্তই জোৰডাল দাঙি ভালকৈ চালে ৷ জোৰৰ পোহৰত তাৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ চকুৰ আগত জল্‌-জল্‌কৈ ওলাই পৰিল ৷ কিছুমান কাপোৰ-কানি, কিন্তু এতিয়া তাক চিনিব নোৱাৰি... এটা নৰকঙ্কাল এখন ডাঙৰ চালনিৰ ওপৰত পৰি আছে ৷ তাৰ চাৰিফালে নানা কাঁহী-বাটি আৰু আন সঁজুলি... আটাইবোৰেই মাটিৰ বৰণ ধৰিছেগৈ ৷ মূৰৰ ওচৰত এখন ডাঙৰ শৰাই... তাত নানাবিধৰ গহনা ; জোৰৰ পোহৰত তাৰ বাখৰবোৰ সাপৰ চকু যেন হৈ জ্বলিব লাগিছে ৷ ৰুদ্ৰকান্তই গাভৰুজনীক সেই চালপীৰাখনত বহিবলৈ ক’লে ৷ তাই কিন্তু বহিবলৈ সঙ্কোচ কৰিলে ৷

          ৰুদ্ৰকান্তই তাইক বলেৰে চালপীৰাখনৰ ওপৰত বহুৱাই ক’লে, “এতিয়া দেখিছা, ইমানবোৰ গহনা ! পিন্ধা, কিমান গহনা পিন্ধিবা ৷” এই বুলি ৰুদ্ৰকান্তই শৰাইখন ওচৰ চপাই আনি এফালৰপৰা গহনাবোৰ গাভৰুজনীৰ গাত পিন্ধাই দিবলৈ ধৰিলে ৷ গামখাৰুযোৰ হাতত পিন্ধাই দিলে ৷ আঙঠিবোৰ হাতৰ আৰু ভৰিৰ আঙুলিত সুমুৱাই দিলে, গলপতাৰে বুকু ভৰাই দিলে ৷ কঁৰিয়া কাণত নাটিলত চুলিত বান্ধি ওলোমাই দিলে ৷ তাই কেৱল নিৰ্ব্বাকভাৱে সকলো চাবলৈ ধৰিলে ৷ তথাপি আৰু অপৰ্য্যাপ্ত গহনা থাকিলগৈ ৷ ৰুদ্ৰকান্তই আঁজলিয়ে আঁজলিয়ে গহনাবোৰ আনি তাইৰ গাত বান্ধি দিলে – “পিন্ধা, আজি মনৰ হেঁপাহ পলুৱাই গহনা পিন্ধা ৷ গহনাৰে আজি তুমি পোত যোৱা ৷ গহনাৰ ভৰত তোমাৰ গা উৱলি যাওক ৷ বাখৰৰ চিকমিকনিত চকু কণা হৈ যাওক ৷ জুন-জুননিত তোমাৰ কাণ কলা হৈ যাওক ৷ ভৰত অনুভৱ শক্তি নোহোৱা হৈ যাওক ৷ তোমাৰ মন-প্ৰাণ গহনাত লীন হৈ যাওক ৷ তুমিও গহনাৰ দৰে নিৰ্জ্জীব হৈ এই মৈদামৰ আন্ধা খোঁটালি পোহৰাই অলঙ্কাৰকুঁৱৰী হৈ থাকা ৷” এই বুলি ৰুদ্ৰকান্তই মৈদামৰপৰা ওলাই আহিবলৈ খোজ দিলে ৷ তাই ইমানপৰ স্তব্ধ নিৰৱ হৈ আছিল, কিন্তু এইবাৰ তাইৰ প্ৰাণত শঙ্কা উপজিল ৷ তাই ৰুদ্ৰকান্তৰ চোলাত থাপ মাৰি ধৰিলে ৷ হঠাৎ বাহিৰত সৈন্যবিলাকে চিঞৰিবলৈ ধৰিলে ৷ ৰুদ্ৰকান্ত লৰ মাৰি বাহিৰলৈ আহি দেখা যে কেবাটাও অশ্বাৰোহী মানসেনা ৷ হঠাৎ মৈদামটো খহি পৰিল ৷ ৰুদ্ৰকান্তৰ ভৰিলৈকে পোত খালে ৷মানসেনাকেটাৰ লগত ৰুদ্ৰকান্তৰ সৈনিকৰ আকৌ এখন যুঁজ লাগিল ৷ ৰুদ্ৰকান্তই পোতৰপৰা উঠি খেদি গ’ল ৷ কিন্তু কাৰবাৰ তৰোৱালৰ কোব খাই লুটি খাই পৰিল ৷  মানকেটাই পিছত ভাগৰি ঘোঁৰা চেকুৰাই পলাল ৷ ৰুদ্ৰকান্তৰ সৈনিকটোৱে তেওঁক বাহিৰলৈ লৈ গ’ল ৷ ইফালে তাই তাতে পোত খালে ৷ তাইৰ কান্দোনৰ এটি শব্দও আহি কাৰো কাণত নপৰিলহি ৷ চিৰদিনলৈ তাই গহনাৰে সৈতে শুই থাকিব ৷ তাইৰ হাড়ৰ মাজে মাজে মুকুতা-মণিবোৰে, ৰঙা-নীলা বাখৰবোৰে এটা ভয়ঙ্কৰ সৌন্দৰ্য্যৰ সৃষ্টি কৰি ক’ত দিনলৈকে চাগৈ তিৰবিৰাই থাকিব !

(পাঁচ)

          “মোক বহুৱাই দিয়া ৷” সৈন্য দুটাই ধৰি লাহে লাহে ৰুদ্ৰকান্তক বহুৱাই দিলে ৷ কিছুপৰ বহি নৈৰফালে চাই থাকি আকৌ ক্ষীণ স্বৰে ক’লে, “সেইখন ক’ৰ নাও ? হাত বাউল দি মাতাচোন ৷”

          সৈন্য এটাই পাৰৰপৰা হাত বাউল দি মাতিলে ৷ নাওখনৰ গুৰিয়ালটোৱে হাত জোকাৰি নাওখন পাৰলৈ পাৰি দিলে আৰু অলপ পৰৰ পিছতে নাও চাপিলহি ৷ তাৰ চৈৰ তলৰপৰা এজন আদহীয়া মানুহ ওলাই আহিল ৷ মানুহজন আহি ৰুদ্ৰকান্তৰ ওচৰত থিয় হ’লহি ৷ ৰুদ্ৰকান্তই সেহাই সেহাই সুধিলে- “আপুনি ক’ৰপৰা আহিছে ?”

          মানুহজন – মই গুৱাহাটিৰপৰা উজাই আহিছোঁ ৷”

          ৰুদ্ৰকান্ত- “আমাৰ ৰজা তাতে আছেনে ?”

          মানুহজন- “ৰজাই মানক দেশ এৰি দি ভটিয়াই গৈছে ৷”

          ৰুদ্ৰকান্ত- “এঁ ! দেশ এৰি দিলে ?”

          ৰুদ্ৰকান্তৰ মুখখন ছাইৰ দৰে ক’লা পৰি গ’ল ৷ আৰু এটি কথাও কব নোৱাৰিলে, ঢালি পৰি গ’ল ৷ সৈনিককেজনে উৎসুক হৈ মুখলৈ থৰ লাগি চাই থাকিল ৷ ৰুদ্ৰকান্তই এবাৰ চকু মেলিলে... দেখিলে বেলি মাৰ যাব খুজিছে ৷ মানুহজনৰ ফালে চাই ক’লে, ‘বেলি আকৌ ওলাবনে ?”

          মানুহজন অলপ আচৰিত হ’ল ৷ ক’লে, “ওলাব ৷”

          ৰুদ্ৰকান্তই ফুটাই ক’লে, “ওলাব ? ওঁ, বেলি সঁচাকৈয়ে ওলাব ৷ কিন্তু এই আজিৰ অহমত নহয়, স্বাধীন অসমত নহয়, অসমীয়াৰ অসমত নহয়... মানৰ অসমত ৷ আকৌ পুৱা অসমৰ গছৰ ডালে-পাতে হেঙুলি ৰহণ পৰিব, চৰায়ে ঠেও ধৰি নাচি ফুৰিব, আকৌ জোন ওলাই পথে পথে গছ-গছনিত ৰূজেউতি চৰাই থাকিব, আকৌ বাৰিষা আহি গছ-লতাক ন জীৱন দি যাব ৷ সকলো মৰি জী উঠিব, সকলোৱে অৱসাদৰ পিছত আকৌ প্ৰাণৰ সঞ্চাৰ হব, কিন্তু অসমৰ অৱসাদ দূৰ নহব ৷ এই প্ৰাণত আৰুতো প্ৰাণৰ সঞ্চাৰ নহব ৷লুইতো বৈ থাকিব, কিন্তু তাত আৰু অসমীয়া নৌবাহিনীয়ে শত্ৰু নাশ কৰিবলৈ লুইতৰ পানীত ঢৌ তুলি নেযাব ৷ অসমীয়াৰ হিলৈ পৰি থাকিব ৷ স্বাধীনতা ৰক্ষা কৰিবলৈতো সি মুহূৰ্ত্তে মুহূৰ্ত্তে গৰ্জ্জন কৰি নুঠিব ৷ অসমীয়াৰ শৌৰ্য্য-বীৰ্য্য পৰাধীনতাৰ কাৰণে হুঙ্কাৰি উঠীব ?”

          ৰুদ্ৰকান্ত নীৰৱ হ’ল ৷ অসমীয়া সৈন্যবোৰে চকু মুহাৰিবলৈ ধৰিলে ৷ ৰুদ্ৰকান্তই পশ্চিমৰ আকাশৰ ফালে স্তব্ধ নীৰৱ হৈ চাই ৰ’ল ৷ বেলি মাৰ যাব ধৰিছিল ৷ তেতিয়া সন্ধ্যা ! ৰুদ্ৰকান্তৰ জীৱনৰ সন্ধ্যা !! অসমীয়াৰ স্বাধীনতাৰ সন্ধ্যা !!!

         

***

[ইউনিক’ড ৰূপান্তৰ : দিগন্ত শইকীয়া]        

******************